«Ας σταματήσουμε να μιλάμε για καπιταλισμό και σοσιαλισμό. Ας μιλήσουμε απλώς για το πώς θα χρησιμοποιήσουμε τον απίστευτο πλούτο της γης προς όφελος των ανθρώπων. Δώστε στους ανθρώπους αυτά που χρειάζονται: φαγητό, φάρμακα, καθαρό αέρα, πόσιμο νερό, δένδρα και γρασίδι, ευχάριστα σπίτια να μένουν, μερικές ώρες δουλειάς, μερικές ώρες ελεύθερες. Μη ρωτάτε ποιος το αξίζει. Όλοι οι άνθρωποι το αξίζουν». Howard Zinn, Marx in Soho
Ένας αλλιώτικος κόσμος έρχεται.Από τη μια έχουμε την καταστροφική επέλαση του τουρμποκαπιταλισμού, που λεηλατει τον πλανήτη μας, εξαντλεί φυσικούς πόρους, εξαθλιώνει λαούς, αποσταθεροποιεί ευαίσθητες οικολογικές ισορροπίες, επιβάλλει συγκεκριμένα καταναλωτικά πρότυπα συμπεριφοράς και μας οδηγούν σ’ έναν πλανήτη-κάτεργο. Μαζί με την επέλαση του τουρμποκαπιταλισμού μας επιτίθεται και το alter ego του, που δεν είναι άλλο από τη θεοκρατία, την τρομοκρατία και τον εθνικισμό, που μπροστά στην απειλή του ζοφερού παρόντος μας προτείνουν την οπισθοχώρηση προς ένα νέο σκοτεινό Μεσαίωνα.
Στον αντίποδα τους έχουμε τα μαζικά κινήματα της αντίστασης, που αγωνίζονται κατά της τουρμποκαπιταλιστικής παγκοσμιοποίησης, του αμερικανικού ιμπεριαλισμού, του θρησκευτικού φανατισμού και του μισαλλόδοξου εθνικισμού. Έχουμε τις διάφορες οικολογικές και αντικαταναλωτικές ομάδες, τις καλώς εννοούμενες Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις, τους πολιτικούς και κοινωνικούς ακτιβιστές, τα εναλλακτικά Media και τους εναλλακτικούς καλλιτέχνες, το internet και τους ανεξάρτητους bloggers, τους προωθημένους επιστήμονες, τους ανθρωπιστές φιλόσοφους και τους προοδευτικούς διανοούμενους. Όλοι αυτοί προσπαθούν να μας πείσουν πως υπάρχει και εναλλακτική λύση, πως ο κόσμος μας θα μπορούσε να είναι πολύ καλύτερος αν, αντί για το κέρδος, τη θεοκρατία και τον φανατισμό, είχε υιοθετήσει ένα πιο ανθρωπιστικό και οικολογικό μοντέλο. Προσπαθούν να μας πείσουν πως δεν πρέπει να μετατραπούμε σε αρπακτικά, να λεηλατούμε ότι ανήκει σε όλα τα ζωντανά πλάσματα του πλανήτη μας και να καταστρέφουμε τη Γη για το κέρδος των λίγων.
Για την ώρα αυτές οι δύο δυνάμεις συγκρούονται σε πλανητικό επίπεδο και η έκβαση της σύγκρουσης είναι ακόμη αμφίρροπη. Έτσι ο κόσμος μας παρουσιάζει προς το παρόν μια αντιφατική εικόνα σχετικά με το που βαδίζει. Κάποιοι πιστεύουν πως βαδίζει προς το Τέλος του, ενώ κάποιοι άλλοι διαβλέπουν μια πλανητική αναγέννηση που θα μας σώσει από την επαπειλούμενη καταστροφή και θα μας φέρει πιο κοντά προς την Ουτοπία. Προσωπικά ανήκω στη δεύτερη κατηγορία, ίσως επειδή περιλαμβάνω τον εαυτό μου στους μαχόμενους αισιόδοξους, που πιστεύουν πως το ανθρώπινο πνεύμα βρίσκει πάντα τρόπους για να ξεπερνά εμπόδια και «ανυπέρβλητα» προβλήματα. Σε κάθε κακό υπάρχει πάντα και μια θετική πλευρά, αρκεί να έχουμε τη στοιχειώδη νοημοσύνη να μαθαίνουμε από τα λάθη μας. Το κλειδί σε κάθε περίπτωση είναι η αισιοδοξία, η οποία μετατρέπει την κάθε πρόκληση σε ευκαιρία, ενώ αντίθετα η απαισιοδοξία τη μετατρέπει σε παγίδα. Ας αισιοδοξούμε λοιπόν, ας αγωνιζόμαστε κι ας σκεφτόμαστε για λογαριασμό μας για να μην σκέφτονται οι άλλοι για μας.
Ας συμμετάσχουμε στον ακήρυχτο πόλεμο των ιδεών, που διεξάγεται σε πλανητικό επίπεδο, διασπείροντας ιδέες ανθρωπιστικές, ορθολογικές, οικολογικές και δημιουργικές. Ας εξαπολύσουμε τα δικά μας αντιστασιακά memes, που θα λειτουργήσουν αφυπνιστικά και θα βοηθήσουν τους συνανθρώπους μας να ξεφύγουν από την τοξική αγκαλιά του τουρμποκαπιταλισμού και από την Κουλτούρα των Ζωντανών Νεκρών, που μετατρέπει τους λαούς σε ανεγκέφαλους καταναλωτές…
Το 1949 στον Άγιο Δομίνικο, μία γυναίκα, η Μινέρβα Μιραμπάλ, λέει «όχι» στη σεξουαλική επίθεση του δικτάτορα Τρουχίγιο, τον χαστουκίζει και φεύγει. Μαζί με τις αδερφές της θα γίνουν σύντομα το σύμβολο του αντιδικτατορικού και φεμινιστικού αγώνα, ηγούμενες ενός ολόκληρου κινήματος για την ανατροπή του τυράννου.
Η Πάτρια, η Μαρία και η Αντωνία. Οι τρεις δολοφονημένες αδερφές Μιραμπάλ.
Στις 25 Νοεμβρίου του 1960, το καθεστώς του Τρουχίγιο βασανίζει και δολοφονεί τις τρεις αδερφές Μιραμπάλ, ή αλλιώς τις «Πεταλούδες» (Las Mariposas), υπογράφοντας ταυτόχρονα και την καταστροφή του.
Στη μνήμη των «τριών αδερφών που ανέτρεψαν μία δικτατορία», η 25η Νοεμβρίου ανακηρύχθηκε το 1999 ως η Παγκόσμια Ημέρα για την Εξάλειψη της Βίας κατά των Γυναικών.
Εν έτει 2017 όμως, οι κοινωνίες μας απέχουν πολύ ακόμα από αυτό το στάδιο
Οι αδερφές Μιραμπάλ ήταν ηγετικές φυσιογνωμίες του «κινήματος της 14ης Ιούνιου», που αγωνίστηκε για την ανατροπή του δικτάτορα Τρουχίγιο και τα δικαιώματα των γυναικών. Ο Τρουχίγιο, τύραννος στον Άγιο Δομίνικο από το 1930, κυνήγησε άγρια τις «Πεταλούδες» και την οικογένειά τους, διατάσσοντας τη δολοφονία τους κατά τη διάρκεια τού επισκεπτηρίου στις φυλακές όπου κρατούνταν οι άντρες τους.
Η δολοφονία των τριών από τις τέσσερις αδερφές Μιραμπάλ προκάλεσε τη διεθνή κατακραυγή ενάντια στο καθεστώς του Τρουχίγιο, οδηγώντας τελικά στη δολοφονία του, λίγους μήνες αργότερα, από ανώτατους αξιωματικούς του στρατού. Ο αγώνας των «Πεταλούδων» αναγνωρίστηκε από την παγκόσμια κοινότητα στις 25 Νοεμβρίου του 1999, ανακηρύσσοντας τες σύμβολα της μάχης για τα δικαιώματα των γυναικών και την ελευθερία.
Μια παγκόσμια μάστιγα ανάλογη του καρκίνου και των τροχαίων
Σύμφωνα με τη Διακήρυξη του ΟΗΕ για την Εξάλειψη της Βίας Κατά των Γυναικών του 1993, ως «βία κατά των γυναικών» νοείται οποιαδήποτε ενέργεια βίας εξαιτίας του φύλου, η οποία καταλήγει, ή είναι πιθανόν να καταλήξει, σε σωματική, σεξουαλική ή ψυχολογική βλάβη ή πόνο στις γυναίκες, συμπεριλαμβανομένων των απειλών για τέτοιες ενέργειες, του εξαναγκασμού, ή της αυθαίρετης στέρησης της ελευθερίας είτε αυτό συμβαίνει στη δημόσια είτε στην ιδιωτική ζωή.
Τα στοιχεία οργανισμών όπως ο ΟΗΕ, μιλούν από μόνα τους και παρουσιάζουν μια παγκόσμια μάστιγα, ανάλογη του καρκίνου και των τροχαίων ατυχημάτων. Μολονότι συχνά η βία κατά των γυναικών συνδέεται με χώρες εκτός του δυτικού κόσμου, τα στοιχεία για την Ευρώπη και για χώρες όπως οι ΗΠΑ, δείχνουν το μέγεθος του προβλήματος. Συγκεκριμένα, σύμφωνα με σχετικές μελέτες:
Η πιο συχνή μορφή βίας προέρχεται από τον ερωτικό σύντροφο. Μία στις τρεις γυναίκες κάποια στιγμή στη ζωή της θα κακοποιηθεί από το σύντροφό της.
Οι μισές από τις γυναίκες θύματα ανθρωποκτονίας έχουν δολοφονηθεί από (νυν ή πρώην) σύζυγο ή σύντροφο. Για τους άνδρες, το ποσοστό αυτό βρίσκεται στο 8%.
Μία στις πέντε γυναίκες κάποια στιγμή στη ζωή της θα πέσει θύμα βιασμού ή απόπειρας βιασμού.
Οι γυναίκες 15-44 ετών κινδυνεύουν περισσότερο από βιασμό ή ενδοοικογενειακή βία παρά από καρκίνο, τροχαία ατυχήματα, πόλεμο ή ελονοσία.
Περίπου 120 εκατ. γυναίκες, λίγο παραπάνω από το 10% του γυναικείου πληθυσμού παγκοσμίως, έχει υπάρξει θύμα βιασμού ή έχει δεχτεί σεξουαλική παρενόχληση.
Στην Ευρώπη, το 33% των γυναικών έχει υπάρξει θύμα βίας σε κάποια στιγμή της ζωή του μετά την ηλικία των 15 ετών. Μια στις δεκά επίσης, έχει δεχτεί κάποια μορφή παρενόχλησης μέσω του διαδικτύου, με τον κίνδυνο να είναι μεγαλύτερος για τις γυναίκες μεταξύ 18 και 29 ετών. Σύμφωνα με στοιχεία της Ελληνικής Ιατροδικαστικής Εταιρίας (ΕΙΕ), που δημοσιεύθηκαν το 2016, μέσα σε έναν χρόνο 16.700.000 γυναίκες στην Ευρωπαϊκή Ένωση υπέστησαν σωματική βία ή σεξουαλική κακοποίηση.
Από 5.000 βιασμούς, οι 150 φτάνουν στα ελληνικά δικαστήρια
Όσον αφορά την Ελλάδα, η πανευρωπαϊκή έρευνα που διενεργήθηκε το 2014, έδειξε ότι το 25% των γυναικών έχουν υπάρξει θύματα σωματικής, σεξουαλικής ή ψυχολογικής βίας μετά την ηλικία των 15 ετών, ενώ η έκθεση της ΕΙΕ ανεβάζει το ποσοστό στο 28%. Από το 2011, η Γενική Γραμματεία Ισότητας των Φύλων (Γ.Γ.Ι.Φ.) λειτουργεί την 24ωρη Γραμμή SOS 15900, όπου θύματα αλλά και τρίτα πρόσωπα μπορούν να απευθυνθούν για να αναφέρουν περιστατικά βίας. Η Γραμμή SOS δέχτηκε το περασμένο έτος συνολικά 4.266 καταγγελίες για έμφυλη βία, εκ των οποίων οι 3.034 κλήσεις προέρχονταν από τις ίδιες τις κακοποιημένες γυναίκες, ενώ οι 1.232 κλήσεις, από τρίτα πρόσωπα που ανησυχούσαν βλέποντας τα σημάδια πάνω στο σώμα της γυναίκας. Το 80% των κλήσεων αφορούσε κρούσματα ενδοοικογνειακής βίας, συνήθως από τον σύζυγο, όπως σημειώνει η Γ.Γ.Ι.Φ.
Η Γραμμής SOS, μία από τις δεκάδες δομές που λειτουργούν στην Ελλάδα και βοηθούν θύματα έμφυλης βίας, παρέχει πρωτίστως ψυχολογική στήριξη, δίνοντας επίσης τη δυνατότητα και τις απαραίτητες πληροφορίες στο θύμα για να διερευνήσει τις επιλογές του. «Προσπαθούμε να δώσουμε δύναμη στη γυναίκα», τονίζει η Εύη Λεζγή, ψυχολόγος στη Γραμμή SOS. «Αν χρειαστεί την παραπέμπουμε είτε σε κάποιον ξενώνα που λειτουργεί μέσα στο δίκτυο μας, είτε στη νομική μας υποστήριξη».
Τα στοιχεία όμως της Γ.Γ.Ι.Φ. παρουσιάζουν μόνο ένα μικρό μέρος του προβλήματος, καθώς σύμφωνα με τα στοιχεία του ΟΗΕ, παγκοσμίως λιγότερο από το 40% των θυμάτων θα αναζητήσει κάποιας μορφής βοήθεια, ενώ λιγότερο από το 10% θα καταγγείλει τη βία στην αστυνομία. Για παράδειγμα, σύμφωνα με τους ιατροδικαστές, τα περιστατικά βιασμών υπολογίζονται στη χώρα μας σε 5.000 ετησίως, ωστόσο μόνο 150 από αυτά φτάνουν στο δικαστήριο. Αυτό, όπως σημειώνει η ΕΙΕ, είναι αποτέλεσμα της έλλειψης ιατροδικαστικών δομών, αφού «οι μισοί τουλάχιστον νομοί της χώρας μας δε διαθέτουν ούτε έναν ιατροδικαστή». Οι παράγοντες που αποτρέπουν τις γυναίκες από την αναζήτηση βοήθειας είναι εύλογοι: Φόβος και ντροπή.
Βία χωρίς κοινωνική τάξη
«Οι γυναίκες που μας καλούν φοβούνται. Επικρατεί διστακτικότητα, όσον αφορά τον εάν τελικά θα γίνει καταγγελία ή όχι. Τα θύματα γνωρίζουν ότι εάν υπάρξει καταγγελία στην αστυνομία θα γίνουν κάποιες ενέργειες, θα περάσει ο θύτης αυτόφωρο, θα οριστεί κάποιο δικαστήριο, ωστόσο ο θύτης θα επιστρέψει στο σπίτι, επομένως ανησυχούν για το τι θα συμβεί στο μεσοδιάστημα. Εμείς δε γνωρίζουμε τι ποσοστό από τις γυναίκες προχωράει τελικά στην καταγγελία» σημειώνει η Εύη Λεζγή.
Αντίθετα με ό,τι μπορεί να φαντάζονται πολλοί, η έμφυλη βία δεν έχει ούτε κοινωνική τάξη ούτε μορφωτικό επίπεδο. «Υπάρχει μία παρανόηση, νομίζει ο κόσμος ότι η βία συνδέεται με το μορφωτικό επίπεδο ή με τη χαμηλή κοινωνική κατάσταση. Αυτό δεν ισχύει» μου λέει η ψυχολόγος.
«Όταν τους λέμε ότι είναι θύματα βίας, σοκάρονται»
«Η ψυχολογική βία είναι πολύ σοβαρότερη. Κάποιες φορές μπορεί να είναι πολύ πιο δύσκολο να την ξεπεράσεις σε σχέση με τη σωματική. Στη σωματική βία, υπάρχει συνήθως ένα τραύμα που κάποια στιγμή θα επουλωθεί. Η ψυχολογική βία δρα πολύ πιο υπόγεια στο άτομο που θα την υποστεί. Μειώνει την αυτοεκτίμηση, προκαλεί υποτίμηση της προσωπικότητας του θύματος και σχέση εξάρτησης», υποστηρίζει η Εύη Λεζγή.
Πρόκειται, μάλιστα, για μία μορφή βίας που σταδιακά γίνεται τρόπος ζωής, συνηθισμένη και δεδομένη για τα θύματα. «Φανταστείτε ότι στη γραμμή καλούν πολλές γυναίκες που θέλουν απλώς να ρωτήσουν αν υφίστανται βία. Και όταν εμείς τους απαντάμε ότι είναι κατ'εξακολούθηση θύματα βίας, σοκάρονται. Γιατί κάπου, με τα χρόνια, το θεωρούν φυσιολογικό, πιστεύουν ότι έτσι είναι».
Η ψυχολογική βία αποτελεί συχνά το πρώιμο στάδιο της κακοποίησης. Μπορεί να είναι, δηλαδή, ο οιωνός της σωματικής επίθεσης ή της σεξουαλικής παρενόχλησης. «Κανείς δε σηκώνει το χέρι του έτσι ξαφνικά να χτυπήσει κάποιον. Όταν υπάρχει σωματική βία, για μας είναι προϋπόθεση ότι έχει υπάρξει ψυχολογική βία. Απλώς, δεν είναι πάντα βέβαιο ότι η ψυχολογική βία θα εξελιχθεί και σε σωματική. Αλλά είναι πολύ πιθανόν» μου λέει η κ. Λεζγή.
Δεν περνάει πολλή ώρα, και μία συνάδελφος της, 300 περίπου χιλιόμετρα μακριά από την Αθήνα, γίνεται τα μάτια μας για να αντικρίσουμε τη βία στην ελληνική επαρχία.
«Ερχόντουσαν ξημέρωμα στην πόρτα μας κακοποιημένες γυναίκες και τις βάζαμε να κοιμηθούν στο γραφείο μας»
Τα αναφιλητά της έμφυλης και της ενδοοικογενειακής βίας βουβαίνονται σε μαξιλάρια, πίσω από κλειδαμπαρωμένες πόρτες και σφαλισμένα παντζούρια. Μετά έρχεται εκείνο το δάχτυλο, ακουμπά τα χείλη και ηχεί ένα παρατεταμένο «σσσσσς». Και αν αυτό συμβαίνει εκτεταμένα στο κλεινόν άστυ, ποιο είναι το σκηνικό στην ελληνική επαρχία των κλειστών κοινωνιών και των κοινών μυστικών;
«Οι υποθέσεις κακοποίησης γυναικών περνάνε στα πολύ ψιλά γράμματα του τοπικού Τύπου, ενώ τα υψηλά ποσοστά ανεργίας της περιοχής έχουν οξύνει, μεταξύ άλλων, τη βία κατά των γυναικών. Αν κι εμείς εδώ, έχουμε την κουλτούρα της μαγκιάς, οπότε η κρίση δεν ήρθε να αλλάξει και πολλά» είναι τα πρώτα λόγια της Νατάσας Μακρυδήμα για να μου συστήσει την κατάσταση στην επαρχία.
Βρίσκεται στο Αγρίνιο, στον Ξενώνα Φιλοξενίας Κακοποιημένων Γυναικώνκαι γυναικών που υφίστανται διακρίσεις -άστεγες, μετανάστριες, Ρομά, ανάπηρες, κ.ά.- όπου εργάζεται από το 2014 ως σύμβουλος ψυχικής υγείας.
Ο ξενώνας τους άνοιξε μόλις τρία χρόνια πριν και είναι ο πρώτος ξενώνας σε όλη την Αιτωλοακαρνανία, τον μεγαλύτερο σε έκταση νομό της Ελλάδας με 211.000 κατοίκους.
Η Νατάσα Μακρυδήμα θυμάται πριν να ανοίξει ο ξενώνας, να της χτυπάνε την πόρτα το ξημέρωμα κακοποιημένες μαμάδες με τα παιδιά τους που έρχονταν κατευθείαν από την αστυνομία. Δεν είχε πού να τις βάλει και τις έβαζε όπως-όπως να κοιμηθούν στο γραφείο της στο συμβουλευτικό κέντρο που υπήρχε τότε στο Αγρίνιο. Την επόμενη μέρα έπρεπε να ψάξει για ξενώνα φιλοξενίας στην Αθήνα για να ταξιδέψει η γυναίκα με το παιδί της με δικά τους έξοδα για την πρωτεύουσα. «Κάναμε έρανο οι υπάλληλοι μεταξύ μας για να βγάλουν τα εισιτήρια» λέει. «Αυτά συνέβαιναν 15 χρόνια πριν. Δε φαντάζεστε τι έχουμε δει. Υπήρχε πολύς φόβος, φόβος και τρόμος. Αν πήγαιναν στην αστυνομία και μετά γύρναγαν σπίτι τους, φοβόντουσαν ότι θα τις σκοτώσει ο άντρας τους».
Παρά την κρισιμότητα τής ύπαρξής του, ο ξενώνας άργησε μερικές δεκαετίες να ανοίξει. «Γιατί; Γιατί πάντα περιμένουμε τα λεφτά από ευρωπαϊκά προγράμματα-φούσκες. Σταματάνε τα ΕΣΠΑ και σταματάνε όλα. Τέτοια έργα δεν ελκύουν ψηφοφόρους αφού δεν έχουν θέαμα και φωτογραφήσεις. Συγγνώμη που μιλάω πικρόχολα. Είναι γιατί τα έχω ζήσει από μέσα» μου λέει η σύμβουλος ψυχικής υγείας.
«Είμαι 62 χρονών και από τότε που θυμάμαι τον εαυτό μου τρώω ξύλο»
Από τον φετινό Μάρτιο μέχρι σήμερα ο ξενώνας έχει δεχτεί 83 αιτήματα. Φιλοξενήθηκαν σε αυτούς τους σχεδόν εννέα μήνες 23 γυναίκες και 21 παιδιά. «Οι γυναίκες που έρχονται σε εμάς είναι 28-40 χρονών και το 99% είναι άνεργες. Οι περισσότερες δεν έχουν δουλέψει ποτέ στη ζωή τους και έχουν παντρευτεί σε πολύ μικρή ηλικία. Το κυριότερο αίτημα που έχουν από εμάς είναι η ασφάλεια. Πρώτα απ' όλα αποζητούν το να νιώσουν ασφαλείς και μετά έρχεται η σίτιση και η στέγαση. Έπειτα έρχεται η ανάγκη για νομική ενημέρωση και η εύρεση εργασίας» μου λέει η κ. Μακρυδήμα.
Λίγο νωρίτερα από το δικό μας τηλεφώνημα, είχε δεχτεί ένα άλλο που τη συγκλόνισε παρά τη μακρόχρονη εμπειρία της: «Σήμερα μόλις μίλησα με μια γυναίκα που έκανε αίτημα να έρθει και θα τη δούμε την επόμενη βδομάδα. Μια γυναίκα 62 χρονών που μου είπε επί λέξει και με συγκλόνισε: "Είμαι 62 χρονών και από τότε που θυμάμαι τον εαυτό μου τρώω ξύλο. Από τον πατέρα μου, μετά από τον άντρα μου και τώρα από τα παιδιά μου"».
Ο ξενώνας είναι διώροφος. Στον πρώτο όροφο βρίσκεται ο παιδότοπος και το σαλόνι όπου οι γυναίκες μαζεύονται να πιουν το τσάι τους ή τον καφέ τους και να δουν τηλεόραση. Εκεί υποδέχονται όλες μαζί και τα νέα μέλη. Στον επάνω όροφο υπάρχουν δέκα δίκλινα δωμάτια για γυναίκες και παιδιά, και η κουζίνα όπου οι γυναίκες μαγειρεύουν. «Είμαστε σαν οικογενειακό ξενοδοχείο» λέει με χαρά η σύμβουλος ψυχικής υγείας. «Το πιο σημαντικό μεταξύ μας είναι να υπάρχει εμπιστοσύνη. Οι γυναίκες που έρχονται κουβαλάνε τα άσχημα βιώματά τους, τις ιστορίες τους και στην αρχή είναι επιφυλακτικές. Μετά τις βλέπουμε να ζουν σαν οικογένεια εδώ και έπειτα να αλληλοστηρίζονται και στην πραγματική ζωή εκτός του ξενώνα. Έχουμε γυναίκες που έφυγαν και συγκατοίκησαν μαζί με τα παιδιά τους».
Αυτή τη στιγμή ζουν στον ξενώνα τρεις γυναίκες και δύο αγόρια. «Το μικρό μας πάει δημοτικό και ο μεγάλος γυμνάσιο. Τώρα περιμένουμε και την πρώτη γυναίκα πρόσφυγα από την Αιθιοπία» μου λέει η κ. Μακρυδήμα.
Όταν την ρωτάω αν ο ξενώνας βρίσκεται κάπου απόμερα και απόρρητα, όπως είθισται να συμβαίνει για λόγους προστασίας των γυναικών που προσπαθούν να κρυφτούν από τους θύτες τους, η σύμβουλος ψυχικής υγείας με εκπλήσσει: «Όχι, η αλήθεια είναι ότι βρισκόμαστε στην καρδιά της πόλης, κοντά στην πιο κεντρική πλατεία του Αγρινίου. Εδώ θα πω ένα "ευτυχώς" και ένα "δυστυχώς". Το καλό είναι ότι οι αποστάσεις με τους φορείς είναι πολύ βολικές: η γυναίκα δεν κινδυνεύει, για παράδειγμα, αν θέλει να πάει στο νοσοκομείο, στον ΟΑΕΔ ή στην εισαγγελία. Είμαστε μέσα στα φώτα του κόσμου. Επίσης εδώ δεν έχουμε καθόλου καλές συγκοινωνίες και οι γυναίκες δεν έχουν χρήματα για να κάνουν πολλές μετακινήσεις. Το κακό είναι, όμως, ότι δεν μπορούμε εύκολα να κρατήσουμε το απόρρητο, γιατί όντως θα έπρεπε να είναι απόρρητο το πού βρίσκεται ο ξενώνας για λόγους ασφαλείας. Ευτυχώς, μέχρι στιγμής δεν είχαμε ποτέ προβλήματα».
«Αν πίνει και κάνα ποτηράκι παραπάνω, άσ' τον και τράβα κοιμήσου. Έχουμε πολύ "γαμάω και δέρνω" εδώ»
Η βία είναι περισσότερο λεκτική ή και σωματική; ρωτάω την κ. Μακρυδήμα. «Είναι συχνά και σωματική καθώς η περιοχή μας "ενδείκνυται". Έχουμε πολύ αντριλίκι. Η αθέατη βία είναι, όμως, η πιο επικίνδυνη γιατί δεν τη βλέπεις και πιθανότατα δε θα στην αποκαλύψει ποτέ κανείς. Το σώμα αντέχει. Πολλές γυναίκες μού έχουν πει: "Το ξύλο το άντεξα. Αυτό που δεν αντέχω είναι να μου γδέρνει την ψυχή μου καθημερινά". Ο συνδυασμός και των δύο είναι θάνατος. Η βία προέρχεται κυρίως από τον άντρα τους και εδώ στην επαρχία, έχουμε και εξής φαινόμενο: πολλές αλλοδαπές γυναίκες έρχονταν, νυμφεύονταν ντόπιους και βίωναν τη βία από τους Έλληνες. Εδώ έχουμε το σύνδρομο -συγγνώμη που θα το πω πολύ λαϊκά- του "γαμάω και δέρνω". Ναι, και τα παιδιά τους τα χτυπάνε. Αλλά το μάτωμα του παιδιού γίνεται περισσότερο επειδή είναι θεατής αυτών των τραυματικών εμπειριών. Πολλές φορές δε θα νιώσει τόσο τον πόνο του χτυπήματος όσο την ενοχή και το "μα γιατί βιώνω εγώ αυτό το πράγμα;" Έτσι μου τα περιγράφουν οι γυναίκες, αλλά έτσι το βίωσα κι εγώ η ίδια ως άνθρωπος που μεγάλωσε σε αυτή την επαρχία. Είναι ο άντρας που θα είναι όλη μέρα έξω από το σπίτι, ο άντρας-κυνηγός, ο μάγκας που δε σηκώνει κουβέντα στο σπαθί του και που δεν επιτρέπει να έχει τον πρώτο λόγο η γυναίκα. Και χρειάζεται να κυλήσει πολύ νερό για να αλλάξουν αυτά, αν και τα νέα παιδιά είναι διαφορετικά. Προσωπικά, εναποθέτω τις ελπίδες μου στη νέα γενιά και την ανθρωπιστική, κυρίως, παιδεία. Την παιδεία που δεν είναι απλώς μια ωραία έκθεση τρίτης λυκείου, αλλά την παιδεία που διακατέχει όλη μας τη ζωή. Γι αυτό κι εμείς προσπαθούμε να πηγαίνουμε σε σχολεία και να συζητάμε με τους μαθητές».
Όσο μου μιλάει η κ. Μακρυδήμα είναι σαν να περνάει μπροστά από τα μάτια μου το πιο αποκρουστικό σενάριο ελληνικής ταινίας. Όλοι οι κακοί και τα στερεότυπα είναι εκεί:
«Παλιότερα οι γυναίκες δεν είχαν και πού να μιλήσουν. Θα μιλούσαν στη γειτόνισσα, η οποία δε θέλει πάντα το καλό σου, αλλά και να το θέλει, πώς να διαχειριστεί αυτή την κατάσταση; Και κάποιες γυναίκες μιλούσαν στην αστυνομία -ένα άλλο μεγάλο θέμα. Έχω πολύ άσχημες εμπειρίες μέσα από τα βιώματα των γυναικών. Πήγαιναν στην αστυνομία και τους έλεγαν, "Έλα μωρέ τώρα, κι αν τρως και μια-δυο σφαλιάρες, μην του αντιμιλάς. Κι αν πίνει και κάνα ποτηράκι παραπάνω, άσ' τον και τράβα κοιμήσου. Άντρας είναι, θα πει και καμιά κουβέντα." Στην αστυνομία έβρισκες πάλι τον άντρα, τη φαλλοκρατική κουλτούρα. Είχαμε και πολλές αυτοκτονίες γυναικών στην περιοχή μας, γυναίκες που δεν άντεξαν άλλο. Η κατάποση φυτοφαρμάκων ήταν πια κάτι συνηθισμένο, ειδικά στις αγροτικές πόλεις. Αλλά δε θα άκουγες ποτέ ότι το έκανε εξαιτίας της κακοποίησης. Πάντα θα έλεγαν, "είχε ψυχολογικά προβλήματα η γυναίκα". Ξαφνικά όλοι ήμασταν ψυχωτικοί.
»Σήμερα, ευτυχώς και οι αστυνομικοί έχουν βελτιωθεί. Βλέπω μέχρι και ανθρώπους που έχουν σπουδάσει κοινωνιολογία να είναι στην αστυνομία και να συμπεριφέρονται πολύ καλύτερα, αλλά και πάλι, δεν ισχύει για όλους αυτό. Το σημαντικό, αυτό που αλλάζει σιγά-σιγά, είναι ότι τώρα οι γυναίκες αρχίζουν να μιλάνε για αυτό που τους συμβαίνει».
Η ζωή μετά τον ξενώνα
Στη δομή φιλοξενίας το όριο παραμονής για τις γυναίκες είναι βάσει του καταστατικού 3 μήνες, αλλά δε μένουν ποτέ τόσο. «Συνήθως θα μείνουν 6-7 μήνες. Τα παιδιά παίρνουν μεταγραφή σε σχολεία κοντά στον ξενώνα, οπότε δε θα βγάλουμε τη γυναίκα στους 3 μήνες γιατί και για το παιδί δεν είναι καλό να αλλάζει συνέχεια περιβάλλον. Τα παιδιά τα παρακολουθεί παιδοψυχολόγος εδώ» μου λέει η σύμβουλος ψυχικής υγείας.
Πώς συνεχίζουν τη ζωή τους μετά τον ξενώνα, ρωτάω την κ. Μακρυδήμα. Τι επιλογές κάνουν οι γυναίκες για εκείνες και τα παιδιά τους μετά από την εμπειρία τους σε ένα υποστηρικτικό περιβάλλον;
«Μετά τον ξενώνα, το 90% των δικών μας περιπτώσεων βρήκε δουλειά. Προσπαθούμε κι εμείς να τους κάνουμε μια διασύνδεση με τον ΟΑΕΔ ή τοπικούς φορείς και δικούς μας γνωστούς, τους βγάζουμε κάρτα ανεργίας και τους ενημερώνουμε για τα δικαιώματά τους, γιατί οι γυναίκες δε γνωρίζουν τίποτα για αυτα και δεν ξέρουν πώς να επιβιώσουν στην κοινωνία μόνες. Έχουν μάθει να είναι κλεισμένες στο σπίτι, να μην κάνουν τίποτα και συχνά έχουν καταθλιπτικά σύνδρομα. Όλα αυτά παλεύουμε να υπερνικήσουμε. Τους παρέχεται και νομική ενημέρωση σχετικά με τη διαδικασία για το διαζύγιο, αλλά και ενημέρωση για τα κοινωνικά επιδόματα εφόσον είναι μόνες με παιδί. Είχαμε περιπτώσεις που γυναίκες δικαιούνταν επιδόματα αλλά δεν έφταναν ποτέ στα χέρια τους γιατί τα είχε καταχραστεί ο σύζυγος» μου εξηγεί.
Μπορεί να αποκατασταθεί η συναισθηματική τους ηρεμία και να δεχτούν νέους συντρόφους; Φτιάχνουν νέα οικογένεια; «Κάποιες ζήτησαν διαζύγιο από τον θύτη τους, ενώ είχαμε και δύο γυναίκες που επέστρεψαν στον άντρα τους γιατί πίστεψαν ότι θα αλλάξει. Μάλιστα, η μία από τις δύο ξανακακοποιήθηκε και επέστρεψε για δεύτερη φορά στον ξενώνα. Μία γυναίκα έμεινε έγκυος, θεωρώντας λανθασμένα ότι αυτό θα έκανε τον σύντροφό της να μην της ασκεί βία και ότι η ζωή τους θα αλλάξει -αυτό είναι μια μεγάλη παγίδα δυστυχώς. Οι περισσότερες δεν κάνουν νέα οικογένεια και επειδή έχουν ήδη παιδιά, ο κόσμος τους περιστρέφεται γύρω από τις ίδιες και τα παιδιά τους. Εμείς τους λέμε πάντα να παίρνουν τον χρόνο τους. Κάποιες βρήκαν δουλειά, πάτησαν γερά στα πόδια τους, ένιωσαν γυναίκες και άνθρωποι με αξιοπρέπεια και μετά βρήκαν και νέο σύντροφο».
Όσο για την «αγία» ελληνική οικογένεια, συχνά θα κλείσει το στόμα της κόρης της και θα της πει «μείνε μαζί του», θέλοντας να αποφύγει τα κουτσομπολιά και το κοινωνικό στίγμα. «Συμβαίνει όμως το εξής. Αν η κόρη τελικά φύγει από το σπίτι και έρθει σε εμάς, τότε σίγουρα ο γαμπρός θα πάρει τηλέφωνο εν εξάλλω την πεθερά και αυτή από φόβο για μια τιμωρητική συμπεριφορά του γαμπρού, θα στηρίξει πια το να μείνει η κόρη της στον ξενώνα» λέει η κ. Μακρυδήμα βάσει του τι βιώνει καθημερινά.
Στο να αρχίσουν να σπάνε ένας-ένας οι κρίκοι αυτού του φαύλου κύκλου βίας, φόβου και συνενοχής βοήθησε -κι ας άργησε κι αυτός πολύ- και ο νόμος για την ενδοοικογενειακή βία (του 2006), «γιατί τώρα πια ο θύτης πάει αυτόφωρο και δεν τελειώνει η ιστορία με μία απλή παρατήρηση».
Προς το τέλος της συνομιλίας μας, η σύμβουλος ψυχικής υγείας, μου υπενθυμίζει τη δύναμη τής μικρής οθόνης που παραμένει πάντα αναμμένη στα σπίτια της επαρχίας: «Εδώ, η ενημέρωση έρχεται ακόμα, σχεδόν αποκλειστικά, από την τηλεόραση. Όταν ο δημοσιογράφος παρουσιάζει σαν ήρωα έναν θύτη, τότε εδώ δε θα στηρίξουν ποτέ μια γυναίκα που τρώει ξύλο. Όταν τα ΜΜΕ όμως καταγγέλλουν αυτή τη βία, να ξέρετε ότι κι ο κόσμος εδώ γίνεται πιο υποστηρικτικός προς τις κακοποιημένες γυναίκες». https://www.thepressproject.gr/article/120249/Emfuli-endooikogeneiaki-bia-kata-gunaikon
Ρώσοι και Ουκρανοί βαθύπλουτοι, που έχουν κατηγορηθεί για διαφθορά, και ένας Σύρος επιχειρηματίας, φίλα προσκείμενος στον Σύρο πρόεδρο Μπασάρ αλ Ασαντ, έχουν λάβει κυπριακή υπηκοότητα και κυπριακό διαβατήριο και κυκλοφορούν πλέον ελεύθερα στην Ε.Ε., χάρη στην πρακτική της «χρυσής βίζας» που έχει υιοθετήσει η Λευκωσία. Από το 2013, η Κυπριακή Δημοκρατία χορηγεί κυπριακή υπηκοότητα και διαβατήριο σε όποιον επενδυτή τοποθετήσει 2.000.000 ευρώ στην αγορά ακινήτου ή 2.500.000 ευρώ σε κυπριακές επιχειρήσεις ή ομόλογα του κυπριακού Δημοσίου. Με αυτόν τον τρόπο έχει αντλήσει πάνω από 4 δισ. ευρώ, χορηγώντας τουλάχιστον 400 διαβατήρια σε ξένους μεγιστάνες. Στο ύψος των κεφαλαίων που έχει αντλήσει αλλά και στο ποιόν των ανθρώπων που, μέσω της πρακτικής της «χρυσής βίζας», έχουν αποκτήσει υπηκοότητα κράτους-μέλους της Ε.Ε., αναφέρεται ρεπορτάζ της βρετανικής εφημερίδας The Guardian. Θέτει έτσι εκ νέου ερωτήματα ασφαλείας σχετικά με αυτή την αμφιλεγόμενη πρακτική, στην οποία έχουν καταφύγει πολλές χώρες για να προσελκύσουν επενδύσεις ή καταθέσεις στις τράπεζές τους. Η Κύπρος αποτελεί την εξαίρεση ως προς το ότι χορηγεί και υπηκοότητα, όταν οι άλλες χώρες της Ε.Ε. χορηγούν μόνον άδεια παραμονής.
Οπως επισημαίνει η βρετανική εφημερίδα, πριν από το 2013 η Κυπριακή Δημοκρατία χορηγούσε υπηκοότητα, αποφασίζοντας κατά περίπτωση μέσω μιας άτυπης διαδικασίας σε σύγκριση με την ισχύουσα έως τώρα. Τις σχετικές αποφάσεις έπαιρναν μέλη της κυβέρνησης. Από τον κατάλογο των ονομάτων όσων απέκτησαν την κυπριακή υπηκοότητα πριν από το 2013 προκύπτει πως σε αυτόν συγκαταλέγονται ισχυροί επιχειρηματίες και άτομα με μεγάλη πολιτική επιρροή. Ανάμεσά τους ένας Ρώσος πρώην βουλευτής, οι ιδρυτές της μεγαλύτερης τράπεζας της Ουκρανίας και βαθύπλουτοι επιχειρηματίες.
Στην ίδια κατηγορία συγκαταλέγεται και ο Ρώσος μεγιστάνας Ντμίτρι Ριμπολόβλεφ, ο ιδιοκτήτης του Σκορπιού. Πέρυσι διέρρευσε ότι ο βαθύπλουτος συλλέκτης έργων τέχνης συναντήθηκε με τον Αμερικανό πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ, στη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας του τελευταίου. Ο Ριμπολόβλεφ, πάντως, αρνείται ότι υπήρξε συνάντηση με τον Τραμπ, όμως το 2008 έγινε γνωστό ότι ο Αμερικανός πρόεδρος του πούλησε έπαυλη που είχε αγοράσει τρία χρόνια νωρίτερα.
Στην ίδια κατηγορία αμφιλεγόμενων μεγιστάνων ανήκει και ο Ραμί Μαχλούφ, εξάδερφος του Μπασάρ αλ Ασαντ, που βρέθηκε σε «μαύρη λίστα» των ΗΠΑ το 2008, διότι είχε κατηγορηθεί για διαφθορά. Το 2010 έλαβε κυπριακή υπηκοότητα και, όπως τονίζει το ρεπορτάζ του Guardian, είναι άγνωστο τι έλεγχοι έγιναν όταν υπέβαλε αίτηση για υπηκοότητα. Το 2011 ο Μαχλούφ βρέθηκε και σε «μαύρη λίστα» της Ε.Ε. Η δημοσιοποίηση του επίμαχου καταλόγου προκάλεσε άμεσα την αντίδραση της οργάνωσης για την καταπολέμηση της διαφθοράς Global Witness, η οποία ζήτησε αυστηρότερους ελέγχους, καλώντας τις χώρες να διασφαλίσουν ότι «το δέλεαρ των επενδύσεων δεν θα οδηγήσει στην υποστολή της σημαίας των αξιών».
Ο Έντγκαρ Κέισι γεννήθηκε στο Κεντάκι, στις 8 Μαρτίου του 1877 και από νωρίς άρχισε να αποδεικνύει το έμφυτο χάρισμά του, ουσιαστικά μαθαίνοντας τα μαθήματά του στο σχολείο, κοιμώμενος πάνω στα βιβλία του. Στην ηλικία των εικοσιένα ετών ωστόσο, παρουσίασε μία παράλυση στο λαιμό του η οποία μάλιστα απείλησε κιόλας τη φωνή του.
Όταν στάθηκε αδύνατο στους γιατρούς το να βρουν την αιτία της πάθησης, ο Κέισι εισήλθε στην ίδια κατάσταση ύπνωσης μέσω της οποίας διδασκόταν τα μαθήματά του στο σχολείο, εδώ και χρόνια. Όντας σε αυτήν ακριβώς την κατάσταση, μπόρεσε και συνέστησε μία θεραπεία η οποία και ήταν επιτυχής στην αποκατάσταση των μυών του λαιμού του, όταν βέβαια εφαρμόστηκε από τους γιατρούς του. Γρήγορα αποδείχθηκε ότι παρόμοιας αξίας συμβουλές μπορούσε να δώσει και σε άλλους ανθρώπους που είχαν κάθε είδους σοβαρά προβλήματα.
Για το μεγαλύτερο μέρος της ενήλικής του ζωής, ο Έντγκαρ Κέισι πρόσφερε διορατικές απαντήσεις ακόμη και στις πιο ασύλληπτες ερωτήσεις. Όταν οι άνθρωποι ερχόταν σε αυτόν με τις ερωτήσεις τους, έμπαινε σε κατάσταση ύπνωσης, κατά την οποία ήταν ικανός να απαντήσει σε ότι κι αν τον ρωτούσαν. Μάλιστα οι απαντήσεις του ονομαζόταν «συγγράμματα». Σήμερα, οι απαντήσεις οι οποίες έχει δώσει μέσω της διαδικασίας ύπνωσής του απαρτίζουν ένα από τα μεγαλύτερα και πιο εντυπωσιακά αρχεία διορατικής πληροφορίας που έχουν ποτέ πηγάσει από έναν μοναδικό άνθρωπο.
Για πολλά χρόνια, οι πληροφορίες που έδινε είχαν να κάνουν κυρίως με προβλήματα ιατρικής φύσης. Ωστόσο, ο τομέας ασχολιών και ερευνών του διευρύνθηκε έτσι ώστε τελικά να συμπεριλάβει και θέματα όπως ο Διαλογισμός, τα Όνειρα, η Μετενσάρκωση και οι Προφητείες. Τα συγγράμματα του έχουν αποτελέσει τη βάση για περισσότερα από τριακόσια δημοφιλή βιβλία σχετικά με τη δουλειά του.
Ο Έντγκαρ Κέισι έχει δώσει περισσότερα από δεκατέσσερις χιλιάδες συγγράμματα μεταξύ του 1901 και του 1945, τα οποία και αφορούν περισσότερα από δέκα χιλιάδες διαφορετικά θέματα. Ανάμεσα στα θέματα που τον ενδιέφεραν ήταν οι προϊστορικοί και χαμένοι πολιτισμοί, κυρίως αυτός της Ατλαντίδας, όσο και οι επιρροές της στις υπόλοιπους αναπτυσσόμενους πολιτισμούς της εποχής στα άλλα μέρη του πλανήτη.
Ο «κοιμώμενος» προφήτης, όπως αποκαλούνταν, προέβλεψε το τέλος τόσο του Πρώτου όσο και του Δευτέρου Παγκοσμίου πολέμου καθώς και το τέλος της Ύφεσης του 1933. Στη δεκαετία του 1920, ήταν ο πρώτος που προειδοποίησε για φυλετικές αναταραχές στις ΗΠΑ ενώ το 1939 προέβλεψε τους θανάτους δύο προέδρων, όπως και συνέβη.
«Θα υπάρξουν αναταραχές, θα υπάρξει διαμάχη μεταξύ του Κεφαλαίου και των Εργατών. Θα προκύψει διχόνοια στην ίδια γη ενώ ούτε ο δεύτερος πρόεδρος θα προλάβει να φτάσει στο γραφείο του». Ο πρόεδρος Φράνκλιν Ρούσβελτ πέθανε στο γραφείο του τον Απρίλιο του 1945. Το Νοέμβριο του 1963, ο πρόεδρος Τζων Κένεντι δολοφονήθηκε στο Ντάλας καθώς οι φυλετικές διαμάχες κορυφώνονταν στις ΗΠΑ. «Αν δεν υπάρξουν περισσότερες δοσοληψίες» είπε ο Κέισι «ενδιαφέρον για αυτούς που παράγουν, με σωστότερο καταμερισμό κερδών για τους εργάτες, τότε θα υπάρξει ακόμη μεγαλύτερη αναταραχή στη γη».
Το 1935, ο Κέισι έκανε λόγο για το επερχόμενο ολοκαύτωμα στην Ευρώπη. Οι Αυστριακοί και οι Γερμανοί ενώ αργότερα και οι Ιάπωνες, θα συμμαχήσουν. «Έτσι μία ισχυρή δύναμη η οποία σταδιακά θα ενισχύεται, θα χρειαστεί να εμφανιστεί, σε άμεση αντίθεση με τους Ναζί. Αυτό βέβαια θα δημιουργήσει σειρά τερατωδών ενεργειών. Και αν δεν υπάρξει επέμβαση από αυτό που πολλοί ονομάζουν υπερφυσικές δυνάμεις και επιρροές οι οποίες είναι πάντα ενεργές προς το συμφέρων των ανθρώπων και των εθνών ο κόσμος όπως είναι τώρα θα δοθεί στη φωτιά από συμμαχίες και ανθρώπους που ενδιαφέρονται μόνον για την επέκταση των δυνάμεών τους».
Δύο από τις σημαντικότερες προβλέψεις του Κέισι σχετίζονταν με το μέλλον της Κίνας και της Σοβιετικής Ένωσης, τους δύο γίγαντες του Κομουνισμού. Το 1944 προφήτεψε ότι κάποια στιγμή, η Κίνα θα γίνει «η κούνια του Χριστιανισμού καθώς Αυτός εφαρμόζεται στις ζωές των ανθρώπων». Για τη Ρωσία είναι πει πως «εκεί είναι η ελπίδα του κόσμου, όχι με την έννοια ότι ο Κομουνισμός θα ήταν το ζητούμενο. Κάθε άλλο! Η ελπίδα εστιάζοντας στο γεγονός ότι εκεί ο κάθε άνθρωπος θα ζούσε για το συνάνθρωπό του. Αυτή η αρχή είχε γεννηθεί εκεί πέρα. Ωστόσο θα έπαιρνε πολλά χρόνια η ουσιαστική υλοποίησή της. Ωστόσο, η ελπίδα του κόσμου θα έρθει από εκεί και πάλι». Η Ρωσία, είπε, θα καθοδηγηθεί από τη φιλία της με τις ΗΠΑ. Η προσπάθειά της να κυβερνήσει «όχι μόνον την οικονομικά αλλά και τη πνευματική ζωή» των κατοίκων της ήταν καταδικασμένη από την αρχή σε αποτυχία.
Ο Κέισι είχε μιλήσει επίσης και σχετικά με την πιθανότητα ενός Τρίτου Παγκοσμίου Πολέμου, εστιασμένου στην περιοχή της Λιβύης, της Αιγύπτου, της Άγκυρας στην Τουρκία και της Συρίας, η οποία μπορεί να επεκταθεί μέχρι και τον Ινδικό Ωκεανό αφού περάσει τον Περσικό Κόλπο. Όταν ρωτήθηκε το 1943 αν θα ήταν δυνατόν να εργαστεί και να συγκλίνει η ανθρωπότητα προς ένα διεθνές νόμισμα, ή προς την συναλλαγματική σταθεροποίηση μεταξύ των νομισμάτων των εθνών μετά το πέρας του πολέμου, ο Κέισι απάντησε ότι θα χρειαστεί να περάσει πολύς καιρός ώστε κάτι τέτοιο να μπορέσει να συμβεί. Πράγματι, είπε, «μπορεί να υπάρξει ένας ακόμη πόλεμος πάνω σε αυτές τις συνθήκες» (οικονομικής φύσης δηλαδή).
Ο Κέισι ήταν υποστηρικτής της μετενσάρκωσης. Κάθε άνθρωπος, σύμφωνα με τις πεποιθήσεις του, υπήρχε σε ένα επίπεδο αυτογνωσίας πριν γεννηθεί στο οποίο και παρέμενε μετά το θάνατό του. Παράλληλα με τα συγγράμματά του που σχετίζονταν με την υγεία, ο Κέισι συνέταξε πολλές εκατοντάδες συγγράμματα τα οποία σχετίζονταν με προηγούμενες ζωές ανθρώπων. Ένα μέρος αυτών αναφέρονταν σε περασμένες ενσαρκώσεις στη θρυλική χαμένη ήπειρο της Ατλαντίδας. Συνολικά και κατά τη διάρκεια είκοσι ετών, ο Κέισι αναφέρθηκε στην Ατλαντίδα όχι λιγότερες από επτακόσιες φορές. Ισχυρίζονταν ότι στην Ατλαντίδα υπήρξε πολιτισμός ο οποίος ήταν τεχνολογικά ανώτερος από το δικό μας ενώ οι τελευταίοι κάτοικοί του είχαν εξαφανιστεί στην περιοχή της Καραϊβικής, περίπου δέκα χιλιάδες χρόνια πριν. Η εκτίμησή του ήταν ότι το έτος 1968 ή το 1969, η Ατλαντίδα θα αναδύονταν και πάλι. Είναι περιττό βέβαια να ειπωθεί ότι ο Κέισι έσφαλε σε αυτήν την περίπτωση. Ωστόσο εκείνη ακριβώς την εποχή ανακαλύφθηκε το μονοπάτι του Μπιμινι στον πυθμένα του Ατλαντικού Ωκεανού, το οποίο είναι ένας «δρόμος» ή μία «γεωλογική διάβρωση» (όπως καλείται από τους πιο δύσπιστους) με ασυνήθιστους βράχους μνημεία, που λέγεται ότι οδηγεί στην Ατλαντίδα.
Κέισυ υποστήριζε ότι το μέγεθος της Ατλαντίδας ήταν λίγο μεγαλύτερο από αυτό της Ευρώπης. Είχε δει οράματα μίας ηπείρου η οποία είχε περάσει τρεις βασικές περιόδους ύπαρξης. Οι δύο πρώτες περίπου 15.600 χρόνια προ Χριστού, όταν η ηπειρωτική χώρα χωρίζονταν σε νησιά. Τα τρία κυριότερα νησιά ήταν η Ποσείδα, η Ογκ και η Αριάν. Είχε αναφέρει ότι οι Άτλαντες είχαν κατασκευάσει γιγάντιους κρυστάλλους με ιδιότητες παρόμοιες της τεχνικής Laser που υπάρχει σήμερα, οι οποίοι και χρησιμοποιούνταν σαν παραγωγοί ενέργειας αλλά ωστόσο, αυτοί αποτέλεσαν και την αιτία καταστροφής της Ατλαντίδας. Από Καρμικής άποψης, η καταστροφή του πολιτισμού της Ατλαντίδας, προήλθε από την πνευματική αποσύνθεση της κουλτούρας των υπηκόων της, μέσα από την αύξηση της απληστίας και της λαγνείας. Αλλά πριν από την εξαφάνιση της θρυλικής Ατλαντίδας κάτω από τα κύματα του ομώνυμου ωκεανού, υπήρξε η έξοδος κάποιων Ατλάντων κυρίως στην Αίγυπτο αλλά και σε άλλες περιοχές. Ο Κέισι συσχέτισε την κοσμογονική πλημμύρα που περιγράφεται σε αρκετά βιβλία διαφόρων φιλοσοφικών και θρησκευτικών ροών με την καταβύθιση των τελευταίων υπολειμμάτων της Ατλαντίδας.
Άλλες προβλέψεις υπήρξαν πολύ πιο δραμματικές για την επιφάνεια της Γης, στην περίοδο από το 1958 μέχρι το 1998. Ανάμεσα σε αυτές ήταν και «η προφητεία της καταστροφή της Νέας Υόρκης, του Λος Άντζελες και του Σαν Φραντσίσκο. Το μεγαλύτερο μέρος της Ιαπωνίας θα καταβυθίζονταν και αυτό καθώς οι καταστροφές στη βόρεια Ευρώπη θα συνέβαιναν εν ριπή οφθαλμού». «Προσέξτε τη Νέα Υόρκη και το Κονέκτικατ» είπε. «Πολλές από τις ανατολικές ακτές των ΗΠΑ θα φέρουν σημαντικές καταστροφές, όπως και σημεία στη Δύση όπως το Λος Άντζελες και το Σαν Φραντσίσκο, τα οποία και θα χαθούν πριν τη Νέα Υόρκη.
Ο Κέισι προφήτεψε ότι ο άξονας περιστροφής της Γης θα μετακινούνταν περίπου το 2001, φέρνοντας μεγάλες αλλαγές στο κλίμα της Γης. «Όπου υπήρχε εύκρατο κλίμα, εκεί θα μετατραπεί σε τροπικό». Εκείνη την περίοδο θα ξεκινήσει ένας νέος κύκλος για τον πλανήτη».
Η τελευταία πρόβλεψη του Κέισι έλαβε χώρα στις 17 Σεπτεμβρίου του 1944 και αφορούσε τον εαυτό του. Εκείνη την περίοδο λάμβανε χιλιάδες αιτήματα για τη βοήθειά του. Τα μηνύματα που λάμβανε για τον εαυτό του τον είχαν προειδοποιήσει ότι δεν θα έπρεπε να επεξεργάζεται πάνω από αιτήματα την ημέρα. Ωστόσο, υπήρχαν πολλά αιτήματα από μητέρες που είχαν τα παιδιά τους στα πεδία μάχης του πολέμου και ο Κέισι ένιωθε ότι δεν μπορούσε να μην βοηθήσει σε τέτοιες περιπτώσεις. Το τελευταίο μήνυμά του λοιπόν του γνωστοποίησε ότι η ώρα πια για αυτόν να σταματήσει να εργάζεται και να ξεκουραστεί, είχε πια έρθει. Την Πρωτοχρονιά του 1945 ανακοίνωσε ότι θα θαφτεί την 5η Ιανουαρίου, όπως και έγινε.
Δέκα χρόνια νωρίτερα, ο Κέισι είχε καταγράψει έναν σύντομο απολογισμό του έργου του: «Η ζωή ενός ανθρώπου με τέτοιο χάρισμα δεν είναι κάτι εύκολο. Για περισσότερα από σαράντα χρόνια δίνω συμβουλές σε αυτούς που ζήτησαν τη βοήθειά μου. Τριάντα πέντε χρόνια πριν, ο χλευασμός και η ειρωνεία ήταν περισσότερα από ότι τώρα. Έχω αντιμετωπίσει το γέλιο ανόητων ανθρώπων, οι οποίοι διαδήλωναν σε βάρος μου και το ψυχρό μειδίαμα των στενοκέφαλων αυτάρεσκων διανοούμενων. Γνώρισα ωστόσο και την άφωνη ευτυχία των μικρών παιδιών των οποίων βοηθήθηκαν καθώς και την ευγνωμοσύνη των γονέων και των φίλων... Πιστεύω πως η στάση της επιστήμης ήδη έχει αρχίσει να στρέφεται προς αυτούς τους στόχους».
Freitag, 10. November 2017
Η ΕΛΛΗΝΙΔΑ ΓΙΑΓΙΑ ΤΟΥ ΙΒΑΝ ΤΟΥ ΤΡΟΜΕΡΟΥ
Η Ζωή-Σοφία Παλαιολογίνα, στην οποία - μετά την Πριγκίπισσα Άννα αδελφή του Βασίλείου Β΄ Βουλγαροκτόνου - οφείλεται το γεγονός πως οι Ρώσοι είναι πιστοί Ορθόδοξοι Χριστιανοί και μάλιστα αντιπαπικοί, αποτέλεσε και την Ελληνίδα γιαγιά του περίφημου Ιβάν Δ' του Τρομερού!
Η πορεία της ξεκινά από τον ελληνικό Μυστρά, συνεχίζει στην Καθολική Ρώμη, κι από εκεί, μέσω ενός διπλωματικού γάμου στην μεσαιωνική Μόσχα, διατρέχοντας την κατάρρευση της χιλιόχρονης αυτοκρατορίας και περνώντας στην αυγή του πολιτισμού και της κυριαρχίας των Ρώσων. Υπήρξε μια δυναμική γυναίκα που αναμφίβολα, παρά τις δυσκολίες, με την παρουσία της στην Μόσχα σφράγισε την μεσαιωνική πολιτική και πολιτιστική ιστορία της Ρωσίας, γεγονός που αναγνώριζαν και αναγνωρίζουν και σήμερα οι Ρώσοι.
Γεννημένη γύρω στο 1455 ήταν ανιψιά του τελευταίου Αυτοκράτορα του Βυζαντίου Κωνσταντίνου ΙΑ' και θυγατέρα του Θωμά Παλαιολόγου. Βαφτίσθηκε στον Μυστρά και πήρε το όνομα Ζωή. Το 1460 ο δεσπότης Θωμάς, όταν πια ολόκληρη η Πελοπόννησος είχε καταληφθεί από τους Τούρκους, πήρε μαζί του την κάρα του Αγίου Ανδρέα, που αποτελούσε το σπουδαιότερο κειμήλιο του δεσποτάτου του και επιβιβάστηκε με την συνοδεία του σε δυο γαλέρες, από το λιμάνι της Μεθώνης με προορισμό την Κέρκυρα. Λίγο αργότερα, με την μεσολάβηση του Έλληνα Βησαρίωνα που είχε ήδη γίνει στην Ρώμη καθολικός καρδινάλιος, ο Θωμάς Παλαιολογος, ο τελευταίος κληρονόμος της Ανατολικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, θα μεταβεί στην Ρώμη και θα γίνει δεκτός από τον Πάπα Πίο τον Β΄.
Ο πρόωρος θάνατος των γονέων της Ζωής, του Θωμά στην Ιταλία και της Αικατερίνης στην Κέρκυρα, την άφησαν ορφανή, με αποτέλεσμα να αναλάβει την κηδεμονία της ίδιας και των δύο αδελφών της, Ανδρέα Παλαιολόγου και Μανουήλ Β΄ Παλαιολόγου, ο Ρωμαιοκαθολικός καρδινάλιος Βησσαρίων. Ο τελευταίος υπήρξε φίλος του πατέρα της και στενός συνεργάτης του Πάπα Πίου Β´ και των μετέπειτα Ποντίφικων. Ο Βησσαρίων φρόντισε, ώστε τα παιδιά του Θωμά να ασπασθούν το ρωμαιοκαθολικό δόγμα, όπως το είχε ασπασθεί και ο πατέρας τους σε ένδειξη ευγνωμοσύνης προς τον Ποντίφικα, ο οποίος είχε αναλάβει την συντήρησή του χορηγώντας του 4.000 δουκάτα ετησίως.
Η ζωή της βυζαντινής πριγκίπισσας θα αλλάξει ριζικά μετά την άνοδο στο θρόνο του Πάπα Παύλου του Β΄, ο οποίος θέλησε και να απαλλαγεί από το κόστος της συντήρησης των τριών ορφανών πριγκιπόπουλων, αλλά και να προωθήσει ένα διπλωματικό γάμο για την Ζωή, εξυπηρετώντας τα δικά του συμφέροντα. Το σχέδιο είχε εμπνευστή τον Βησσαρίωνα που διέκρινε ότι ο ηγεμόνας των Ρώσων Ιβάν ο Γ΄, με την δυναμική που είχε, θα μπορούσε να πάρει την θέση του Βυζαντινού αυτοκράτορα και να αντιμετωπίσει αποτελεσματικά τους Τούρκους. Ο νέος ποντίφικας συναίνεσε πρόθυμα στο σχέδιο αυτό και γιατί με τον γάμο αυτό πίστευε ότι εξυπηρετούνταν o στόχος της ρωμαιοκαθολικής εκκλησίας που ήθελε να προσαρτήσει την ρωσική ορθόδοξη εκκλησία στον καθολικισμό, αλλά και γιατί θα υπήρχε τώρα ένας ισχυρός ηγέτης που θα αντιμετώπιζε τους Τούρκους.
Ο ίδιος ο Ρώσος ηγεμόνας Ιβάν ο Γ΄, έβλεπε πολύ θετικά τις προοπτικές που του άνοιγε αυτός ο γάμος με την απόγονο των Παλαιολόγων. Από αιώνες οι Ρώσοι είχαν στενές σχέσεις με τη Πόλη και τον αυτοκρατορικό θρόνο. Το 988 ο Βλαδίμηρος: εισήγαγε το χριστιανισμό από το Βυζάντιο, ο ίδιος βαπτίσθηκε στη Χερσώνα της Κριμαίας. Οι δεσμοί με την Πόλη επιβεβαιώθηκαν και με το γάμο του με την πριγκίπισσα Άννα, αδελφή του αυτοκράτορα Βασιλείου Β΄ του Βουλγαροκτόνου. Ο θείος της Ζωής Ιωάννης Η΄ Παλαιολόγος είχε παντρευτεί με την Άννα της Μόσχας, κόρη του Ρώσου πρίγκιππα Βασιλείου Α΄ Ντιμιτρίεβιτς.
Όλοι στην ρωσική αυλή είχαν ενθουσιαστεί με την ιδέα και μόνο αυτού του γάμου. Ο Ιβάν δε θα ήταν πια ένας ασήμαντος ηγεμόνας αλλά διάδοχος των Ρωμαίων Αυτοκρατόρων και η Μόσχα δε θα ήταν μια απλή πόλη αλλά η "Τρίτη Ρώμη", όπως όλοι οραματίζονταν. Ο μόνος που πρόβαλε αντιρρήσεις ήταν ο πατριάρχης Φίλιππος που είδε τις σκοπιμότητες αυτού του γάμου από την μεριά του Πάπα και τους κινδύνους για την ρωσική εκκλησία. Οι Ρώσοι ήταν γνωστοί για την προσήλωσή τους στην Ορθοδοξία και είχαν μάλισατα διαφωνήσει με την ένωση των εκκλησιών που ειχε αποφασιστεί στην σύνοδο της Φερράρας-Φλωρεντίας. Η ίδια η Ζωή άλλωστε μαζί με τα αδέρφια της είχαν επίσημα προσηλυτιστεί στον καθολικισμό. Ωστόσο οι ενστάσεις του παραμερίστηκαν, μια και τα πολιτικά οφέλη αυτού του γάμου θεωρήθηκαν πιο σημαντικά.
Τα τρία βυζαντινά πριγκιπόπουλα που διαβιούσαν στην Ρώμη χάρη στην ελεημοσύνη της Αγίας Έδρας, επρόκειτο να χωριστούν.
Ο μεγαλύτερος, ο Ανδρέας, που από το 1465 μετά τον θάνατο του πατέρα του έφερε και το κληρονομικό δικαίωμα του διαδόχου των Παλαιολόγων, θα αποδειχτεί κατώτερος των περιστάσεων, ζώντας μέσα στην επιπολαιότητα και την ασωτία και μάλιστα το 1494 πώλησε τα δικαιώματά του στον Βασιλιά της Γαλλίας και με τη διαθήκη του, το 1502 τα κληροδοτούσε στους Καθολικούς Βασιλείς της Ισπανίας.
Ο δεύτερος, ο Μανουήλ, που έφερε το όνομα του παππού του, Μανουήλ Παλαιολόγου, ήταν εσωστρεφής και ευθυνόφοβος.
Η ίδια η Ζωή βρισκόταν μέσα στην ακμή των νιάτων της (17 χρονών). Ο χαμός των γονιών της, το βάρος του τίτλου της, η γνώση των τραγικών στιγμών που βίωσε η πατρίδα της, ίσως και η επιπολαιότητα και ανικανότητα των αδερφών της θα την οδηγήσουν στην ωρίμανση και αυτογνωσία. Θα αποδεχτεί αυτό το γάμο όχι παθητικά, αλλά με ενεργητικό και θετικό πνεύμα και θα ακολουθήσει το δρόμο που της επιφύλασσε η μοίρα της ή καλύτερα, η Ιστορία.
Στο μεταξύ στον παπικό θρόνο είχε ανεβεί ο πάπας Σίξτος που και αυτός, αλλά και άλλοι εκπρόσωποι του Βατικανού, είχαν αμφιβολίες για την σκοπιμότητα αυτού του γάμου και αν και κατά πόσο η βυζαντινή πριγκίπισσα θα μπορούσε να επηρεάσει τις εξελιξεις στην Ορθόδοξη Ρωσία.
Τελικά, μετά από διπλωματικές επαφές, μυστικές συνεννοήσεις και αρκετό παρασκήνιο, τον Ιούνιο του 1473 έγιναν στην Ρώμη οι αρραβώνες, παρουσία ρωσικής αντιπροσωπείας. Η Ζωή Παλαιολογίνα θα έπρεπε να ετοιμαστεί για το μακρύ ταξίδι της στην πρώτευουσα των Ρώσων, που θα γινόταν η νέα της πατρίδα.
Κομβικό σημείο για την ζωή της νεαρής κοπέλας αποτελεί η στιγμή κατά την είσοδο της στην εκκλησία της πόλης: «εντυπωσιάσθηκε και παρότι είχε συνέχεια δίπλα της τον παπικό λεγάτο, ο οποίος την παρακολουθούσε, ασπάσθηκε ξανά την Ορθοδοξία, αγνοώντας τη θέληση του Πάπα. Στις 12 Νοεμβρίου του 1472, η Ζωή έγινε η δεύτερη σύζυγος του Δούκα της Μόσχας Ιβάν Γ', και έλαβε το όνομα Σοφία, ένα καθ' αυτό βυζαντινό όνομα».
Από την στιγμή εκείνη ξεκινά η λαμπρή πορεία της στην παγωμένη εκείνη χώρα. Έτσι η Σοφία έχοντας έντονο το θρησκευτικό συναίσθημα, πίεζε τον Ιβάν Γ' να απαλλαγεί από τον ζυγό των Τατάρων, καθώς τότε η Ρωσία ήταν υποτελής τους. Όντως, ο Ιβάν απελευθέρωσε την χώρα του και συνένωσε τα διάφορα ανεξάρτητα δουκάτα και πριγκιπάτα, κάτω από την εξουσία του.
Η συμβολή της Σοφίας στην χώρα είναι πολλή μεγάλη. Εκείνη εισήγαγε το βυζαντινό τυπικό στην ρωσική αυλή, ενώ συνέβαλε στο στήσιμο του ρωσικού κράτους.
Η Σοφία ήταν η μοναδική διάδοχος του Βυζαντίου και ο Ιβάν Γ' θεωρόντας οτι κληρονομεί τον αυτοκρατορικό θρόνο του Βυζαντίου, υιοθέτησε το κίτρινο χρώμα των Παλαιολόγων και τον δικέφαλο αετό του Βυζαντίου, ο οποίος υπήρχε μέχρι την επανάσταση του 1917 και επανήλθε μετά την κατάρρευση του σοβιετικού καθεστώτος.
Μείζον εθνόσημο της Ρωσικής Αυτοκρατορίας
Θυρεός του εθνοσήμου της Ρωσικής Αυτοκρατορίας
Σημερινό εθνόσημο της Ρωσικής Ομοσπονδίας, που καθιέρωσε ο Πούτιν
Ο Ιβάν ονόμασε την Μόσχα, "Τρίτη Ρώμη" (1. Ρώμη, 2. Κωνσταντινούπολη, 3. Μόσχα). Επίσης, επειδή οι γιοι των βυζαντινών αυτοκρατόρων λάμβαναν το όνομα του Καίσαρα, έτσι και ο Ιβάν πήρε αυτόν τον τίτλο, που στα ρωσικά είναι Τσαρ (τσάρος). Χάρις επίσης στην βυζαντινή κληρονομιά της Σοφίας Παλαιολόγου, ο Ιβάν προβίβασε την αρχιεπισκοπή της Μόσχας σε Πατριαρχείο, με το σκεπτικό οτι πρώτο Πατριαρχείο δεν είναι η τουρκοκρατούμενη πλέον Κωνσταντινούπολη, αλλά η Μόσχα».
Η Σοφία Παλαιολόγου ήταν η πρώτη που ίδρυσε στην Ρωσία, στα πρότυπα της Κωνσταντινούπολης, μυστικές υπηρεσίες, προάγγελο της τσαρικής "Οχράνα" και της σοβιετικής "ΚΑ-ΓΚΕ-ΜΠΕ". Την συμβολή της αυτή αναγνωρίζουν μέχρι και σήμερα οι Ρωσικές αρχές, όπως αντικατοπτρίζεται και στην δήλωση του τέως διευθυντή της Ομοσπονδιακής Υπηρεσίας Ασφαλείας της Ρωσίας, Αλεξέϊ Πατρούσεφ, την Ημέρα των Σωμάτων Ασφαλείας, στις 19/12/2007, οτι η χώρα τιμά την Σοφία για την προσφορά της, καθώς προστάτευσε την Ρωσία από τους εσωτερικούς και εξωτερικούς εχθρούς».
Σ' αυτήν επίσης οφείλεται η αλλαγή της όψης της Μόσχας, καθώς εκείνη έφερε ιταλούς και βυζαντινούς τεχνίτες, οι οποίοι έχτιζαν πέτρινα πλέον κτήρια και ναούς, όπως τον ναό του Αρχάγγελου Μιχαήλ, μέσα στο Κρεμλίνο, αλλά και τα τείχη του Κρεμλίνου, όπως υπάρχουν και σήμερα. Η Σοφία μάλιστα ανοικοδόμησε το ανάκτορο, στο οποίο και σήμερα υποδέχονται οι Ρώσοι πρόεδροι τους ξένους ηγέτες που επισκέπτονται την Μόσχα, την περίφημη "Χρυσή Αίθουσα". Στα πρότυπα επίσης του Βυζαντίου, έβαλε και έσκαψαν από κάτω όλο το Κρεμλίνο, ώστε να υπάρχει δρόμος διαφυγής.
Από το 1472, που πήγε η Σοφία στην Ρωσία, ξεκινά η ιστορία του σύγχρονου —τσαρικού κράτους. Οι Ρώσοι τότε λόγω κλίματος, δεν καλλιεργούσαν, ήταν μόνον κυνηγοί. Η Σοφία τους έπεισε να καλλιεργήσουν τα χωράφια που είχαν, συμβάλλοντας έτσι στην διαμόρφωση της αγροτικής οικονομίας, σε όλη την διάρκεια της τσαρικής διακυβέρνησης.
Την μνήμη της Σοφίας σεβάστηκε ακόμη και το σοβιετικό καθεστώς, καθώς, όταν οι σοβιετικοί γκρέμισαν το μοναστήρι της Αναλήψεως, που βρίσκεται στο Κρεμλίνο, μέσα στο οποίο φυλάσσονταν τα λείψανα των τσαρίνων, τα οστά της όχι μόνο δεν πετάχτηκαν, αλλά με εντολή του ίδιου του Στάλιν, φυλάχθηκαν στην σαρκοφάγο τους η οποία μεταφέρθηκε στον Αγιο Μιχαήλ.
Ο συγγραφέας κ. Γ. Λεονάρδος αναφέρει οτι η Σοφία έφερε από την τουρκοκρατούμενη Πόλη εξήντα (60) κάρα γεμάτα βιβλία, σπάνιους θησαυρούς, τα οποία φυλάχθηκαν σε υπόγειες στοές του Κρεμλίνου και αναζητώνται μέχρι σήμερα!!!
Υπάρχουν γραπτές αναφορές, λέει ο κ. Λεονάρδος, για την ύπαρξη αυτών των βιβλίων, τα οποία οι Δυτικοί ζητούσαν από τον εγγονό της Ιβάν τον Τρομερό να τους τα πουλήσει, κάτι το οποίο φυσικά αυτός δεν έκανε. Σήμερα υπάρχει μία εταιρία στην Ρωσία, έργο της οποίας είναι η ανακάλυψη αυτών των βιβλίων.
Η Σοφία Παλαιολογίνα άφησε την τελευταία της πνοή στις 7 Απριλίου του 1503, σε ηλικία 48 ετών. Για πρώτη φορά στα χρονικά της ρωσικής κοινωνίας αποδόθηκαν τιμές σε μία γυναίκα, έστω και σύζυγο τσάρου.
Εγγονός της ήταν ο Ιβάν Δ' ο Τρομέρος, ενώ ο σύζυγός της, Ιβάν Γ΄, ήταν ο πρώτος στην ρωσική ιστορία που ονομάσθηκε Μέγας, λόγω του έργου που πραγματοποίησε συνεπικουρούμενος από την Σοφία Παλαιολογίνα.
Η Σοφία μεταλαμπάδευσε την Βυζαντινή αυτοκρατορία σε μία αναδυόμενη αυτοκρατορία, την Ρωσική. Ήταν εκείνη που έχτισε το ρωσικό κράτος, μετέφερε το βυζαντινό τυπικό, και γενικά εμπλούτισε την ρωσική δομή και κοινωνία. Ακόμη και σήμερα υπάρχουν στην Ρωσία ονόματα που παραπέμπουν στο Βυζάντιο και, συνήθως τελειώνουν σε—οφ», όπως επισημαίνει ο κ. Λεονάρδος.
Όσον αφορά στην εικόνα της ο Γ. Λεονάρδος μας πληροφορεί ότι «δεν υπάρχουν πορτρέτα της, όμως, επί κομμουνιστικού καθεστώτος, επιστήμονες με τεχνικές ανασυγκρότησαν το πρόσωπο της από τα κόκκαλα. Έτσι έγινε η προτομή της που υπάρχει στην είσοδο του Μουσείου Ρωσικής Ιστορίας, διπλα στο Κρεμλίνο».
Σήμερα υπάρχει δημοφιλέστατο σήριαλ στην ρωσική τηλεόραση με τον τίτλο "Σοφία".
Το διαφημιστικό βίντεο γιά το συγκεκριμένο σήριαλ:
